İlk Yardım Nedir?

ilk yardım

ilk yardım nedir?

İlk yardım nedir? Aniden hastalanan veya kazaya uğrayan kimseye olay anında, olay yerinde ve çevre imkanlarından faydalanarak mevcut olan ilk yardım malzemeleri ile  yapılan, tıbbi olmayan geçici müdahaleye ilk yardım denir.

İlk yardım, herhangi bir kaza yada yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda kazaya uğramış veya aniden hastalanmış kimseye sağlık görevlilerinin olay yerine gelinceye ve tıbbi yardımda bulununcaya kadar, hayatın kurtarılması veya durumun daha kötüye gitmemesini önlemek için olay yerinde, tıbbi araç gereç aramadan, eğer bu bir trafik kazası ise arabalarda bulunan ilk yardım çantası içinde bulunan var olan araç ve gereçleri kullanarak yapılan ilaçsız uygulamalardır.

İlk yardım uygulamasında kesinlikle ilaç kullanılmaz. 

İlk Yardımın Amacı; İlk Yardımın Önemi

• Yaralı veya hastanın yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak,
• Yaralı veya hastanın durumunun kötüye gitmesini engellemek,
• Hastanın iyileşmesini kolaylaştırmak.

İlk Yardım Yapan Kişi Nasıl Davranmalıdır?

• İlk yardım yapan kişi sakin ve telaşsız olmalıdır.
• Hastayı sakinleştirmelidir.
• Çevreyi değerlendirerek devam eden bir tehlike olup olmadığını tespit etmelidir.
• Kendi can güvenliğini tehlikeye atmamalıdır.
• Etraftaki kişileri, sağlık kuruluşları, itfaiye ve güvenliğe haber vermeleri için organize etmelidir.
• Hastanın durumunu değerlendirerek uygun ilk yardıma başlamalıdır.
• Hastanın sağlık kuruluşuna bir an önce ulaşmasını sağlamalıdır.

İlk Yardım Uygulamaları

Her türlü olayda, bunlardan bazıları; ev kazalarında ilk yardım, arı sokmasında ilk yardım, donmalarda ilk yardım, elektrik çarpmalarında ilk yardım, spor yaralanmalarında yapılacak ilk  yardım uygulamaları vb gibi. İlkyardım da temel uygulamalar üç gruba ayrılır;

• Koruma
• Bildirme
• Kurtarma

Koruma

Olay yerinde olabilecek tehlikeleri tespit ederek güvenli bir çevre sağlamaktır. Olay bir trafik kazası ise;

• Kazaya uğrayan araç güvenli bir alana alınmalıdır.
• Kaza yeri en az 150 metreden farkedilecek şekilde işaretlenmelidir.
• Meraklı insanlar olay yerinden uzaklaştırılmalıdır.
• Kazaya uğrayan aracın kontak anahtarı kapatılmalıdır.
• Kaza yapan aracın yakınında sigara içilmemeli ve içilmesine izin verilmemelidir.

Olay yerinde gaz kokusu varsa, patlama ve zehirlenmelerin önlenmesi için;

• Gaz tüpünün vanası kapatılmalı, ortam havalandırılmalıdır.

Her türlü olayda; İlk yardım nasıl yapılır?

• Özellikle olay mahalli güvenli hale getirilmelidir.
• Olay mahalli güvenliği sağlanırsa, hasta veya yaralılar kesinlikle yerlerinden kımıldatılmamalıdır.
• Hasta veya da yaralılar yaşam bulguları yönünden değerlendirilmelidir.
• Solunum güçlüğü çekenlerle bilinci kayıp, kanaması olan hasta veya yaralılar varsa tespit edilerek öncelik bu hastalara verilerek müdahale yapılmalıdır.
• Kanamalı hasta veya yaralıya müdahale edecek kişiler Hepatit B, C, ve HIV/AIDS gibi hastalıklara karşı müdahaleye başlamadan önce muhakkak eldiven giymelidir.

Bildirme

Herhangi bir kaza veya ani bir hastalıkta, tıbbi yardım için en hızlı şekilde 112 aranarak haber verilmelidir.Duruma göre itfaiye (110), zehir danışma merkezi (114), emniyet güçleri (Polis-155 / Jandarma-156) de aranabilir.

Kaza mahaline tıbbi yardım için 112 ambulans arandığı zaman; öncelikle kaza yapılan yer ve adresi, olayın nasıl olduğunu, yaralı veya hasta sayısını, hasta veya yaralıların genel durumlarını, ambulansı çağıran kişinin adı, telefon numarası, hastalara yapılan müdahaleleri ve olay mahallinin imkanları anlatılmalıdır.

Kurtarma

Olay mahallinde hasta ve yaralılara acil ilk yardım; müdahale ederken hızlı ancak sakin olarak bilinçli bir şekilde yapılmalıdır. Hasta ya da yaralının durumunun değerlendirilmesine bağlı olarak ilkyardım yapılmalıdır. Müdahale eden kişinin temel ilkyardım eğitimi konusunda bilgisi yoksa yaralıya ömür boyu sakat kalabilecek bir zarar verebileceği ihtimaline karşı, asla hastaya veya yaralıya dokunmamalı yerinden kaldırılmamalıdır.

İlk Yardımda Hastaya Neler Yapılır?

• Hasta veya yaralının durumunu değerlendirmek
• Hasta veya yaralının korku ve endişelerini gidermek.
• Hasta veya yaralıya müdahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek.
• Hasta veya yaralının durumunun ağırlaşmasını engellemek için gerekli müdahalede bulunmak.
• Kanama, kırık, çıkık ve burkulma vb. durumlarda yerinde müdahale etmek.
• Hasta veya yaralının yarasını görmesine izin vermemek.
• Hasta veya yaralıları hareket ettirmeden müdahalede bulunmak.
• Hasta veya yaralının solunum yolu açıklığının değerlendirilmesi hava yolu, solunum yolu açıklığının değerlendirilmesi bakarak ve dinleyerek, dolaşımın değerlendirilmesi özellikle canlılık belirtilerinin gözlenmesi, kalp masajı yapılması gibi kısaca ilk yardımın ABC’ si.
• Hasta veya yaralıların en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevk edilmesini sağlamak ( 112 ).
• Olay yeri güvenliği açısından herhangi bir tehlike yok ise, hasta veya yaralıyı kesinlikle yerinden kaldırmamak.

Hastaya veya yaralıya müdahalede bulunanların ilkyardım eğitimi almış olmaları, yaşamın sürdürülmesinde, sakatlanmaların önlenmesinde ve iyileşme sürecinin kısaltılmasında belirleyici rol oynayacaktır. İlkyardım eğitimi almamış kişilerin, ilkyardım uygulamalarında bulunmaları sakıncalı sonuçlar doğurabilir. Bu sebeple ilkyardım uygulayacak olan kişilerin, mutlaka ilkyardım eğitimi almış olmaları, öncelikli amaçlarının kişilere zarar vermemek olduğunu bilmeleri ve hayati tehlike meydana getirecek müdahalelerde bulunmamaları son derece önemlidir. Günümüzde birçok merkezlerde ilk yardım kursları açılmaktadır. İlkyardım yönetmeliği doğrultusunda başarılı olan kursiyerler ilk yardım sertifikası sahibi olmaktadır. Ayrıca işyerlerinde de ilkyardım eğitimi verilmektedir.

Bayılmada İlk Yardım Nasıl Yapılır?

• Elbiseleri boyundan, göğüsten ve karından gevşetilir.
• Hastanın beynine kan gitmesini sağlamak için düz bir yerde sırtüstü yatırılarak,ayakları yukarı kaldırılır ve sonrada şok pozisyonunda bekletilir. Kesinlikle başının altına yastık konmaz.
• Hastaya uyarıcı kokular koklatılır. (Amonyak gibi)
• Hastanın zorlanmaksızın kendine gelmesi beklenir.
• Kendine geldiğinde su, çay gibi içecekler azar azar verilmelidir.

Göğüs Yaralanmalarında İlk Yardım Nasıl Yapılır?

• Yaralı,yarı oturur duruma getirilir
• Akciğerlere hava dolmasına engel olmak için açık olan yara yerine temiz bir bez kapatıp basınç yapmadan sarılır.
• Kazazedenin ısı kaybı önlenir.

Karın Yaralanmalarında İlk Yardım Nasıl Yapılır?

• Hastaya ağızdan içecek ve yiyecek verilmez.
• Yaralı başı hafif yüksek, dizlerinin altına rulo edilmiş bir battaniye veya havlu konularak sırt üstü yatırılır.
• Herhangi bir organ dışarı çıkmış ise kesinlikle el sürülmez. Geniş bir gaz bezi varsa serum fizyolojik ile ıslatılarak basınç yapmadan organların üzerine örtülür.
• Yaralı zaman geçirmeden hastaneye sevkedilmelidir.

Egzos Zehirlenmelerinde İlk Yardım Nasıl Yapılır?

• Hasta hemen temiz havaya çıkarılır.
• Bilinci tam kapalı olmayanlar temiz havada derin solunum yaptırılır.
• Bilinci kapalı veya solunum yapmakta güçlük çeken hastalara suni solunum uygulanır.
• Beden ısısının düşmesini engellemek için üstü örtülür.
• Hasta hızlı bir şekilde sağlık merkezine gönderilir.

Sindirim Yolu Zehirlenmelerinde İlk Yardım Nasıl Yapılır?

• Zehrin sulanması ve emilimin yavaşlaması için hastalara; süt, yumurta akı, nişasta solisyonlu su içirilir.
• Kusmasına yardım edilir.
• Asitle zehirlenmelerde, hasta hiçbir zaman kusmaya zorlanmaz. Su ve süt yumurta akı karıştırılarak içirilir.
• Alkali zehirlenmelerde: 1/4 oranında sirke ile hazırlanmış 500ml. su veya limon suyu içirilir.

Kanamalarda İlk Yardım Nasıl Yapılır?

• Kanayan uzuv (kol,bacak vs.) yükseltilir.
• Yara üzerine temiz gazlı bez, mendil veya çamaşır parçası konur ve sıkıca bastırılır.
• Kanama durmazsa kanayan yerin 5 cm yukarı kısmına bandaj tatbik edilir.

Burun Kanamalarında İlk Yardım Nasıl Yapılır?

• Burnu kanayan kişinin başı hafifçe öne eğilir.
• Hasta burun üzerine basınç yapar.
• Bu sırada ağızdan soluk alıp verir ve kesinlikle sümkürmez.

Burun kanamasında ilk yardım yapılırken hastanın başı geriye doğru kaldırılmaz.

Kırıklarda İlk Yardım Nasıl Yapılır?

• Hasta sarsılmaz ve hareket ettirilmez.
• Kanama varsa durdurulur.
• Hasta taşınmadan önce kırık bölgesi hareketsiz hale getirilir. (Bunun için tahta gibi sert cisimler kullanılabilir.)
• Açık kırık varsa (kırık uçları görülüyorsa) kırık kemik parçalarına kesinlikle dokunulmaz ve bunlar yerleştirilmeye çalışılmaz. Yara üzerine temiz bir gazlı bez kapatılır.

Yara içindeki yabancı cisim, kemik parçası vb gibi çıkarılmamalıdır.

Yanıklarda İlk Yardım 

• Yanıklarda ilk yardım yapılırken hastanın ağrısı soğuk su ile azaltılır.
• Hastanın takıları çıkartılır. (Daha sonra meydana gelebilecek şişler sebebi ile çıkarmak zorlaşabilir.)
• Meydana gelen kabarcıklar patlatılmaz.
• Yanan kısımların üzeri temiz gazlı bez ile kapatılır hiçbir şey sürülmez.
• Hastanın bilinci yerinde ise bol su içirilir.

Yanık üzerine yoğurt, diş macunu, salça vb maddeler asla sürülmemelidir.

Yaralanmalarda İlk Yardım Nasıl Yapılır?

• Kanama varsa kontrol edilir.
• Yaranın kirlenmesi önlenir.
• Varsa kopan parça korunur.(Islak bir gazlı beze sarılıp bir naylon torbaya konulur,bu torba da içi buz dolu başka bir torbaya konulur.)

Acil Durumlarda İlk Yardım İçin Aranması Gereken Numaralar:

• 110 İtfaiye
• 112 Ambulans
• 114 Zehir Danışma Merkezi (Sağlık Bakanlığı)
• 155 Polis İmdat
• 156 Jandarma İmdat
• 158 Sahil Güvenlik (Deniz ve göllerde meydana gelen yaralanma ve hastalıklar için.)