Kablo, Elektrik, Halogen free kablo, yangına dayanıklı kablo

Halogen free kablo, halojenden arındırılmış kablolar

Yangın ihmal, kaza, bilgisizlik, koruma önlemlerinin alınmaması hatta doğa olayları sonucu bile karşılaşılabilme ihtimali olan bir hayat gerçeğidir. Bu gerçek karşısında ilk olarak önlem alınmalı daha sonra ihtimal karşısında ne yapılması ile ilgili bilgi alınmalıdır.

Özellikle büyük yerleşim alanlarında, konut ve iş yerlerinde çıkan yangınların önemli bir kısmı elektrik enerjisi aksamının teknik koşullara göre yapılmaması nedeni ile ortaya çıkarken, yapılardaki yanlış malzeme kullanımları maddi ve manevi kayıplara neden olmaktadır.

Yaşam alanlarımızı bir ağ gibi saran kabloların olası bir yangın durumunda, yaşamlarımız için tehdit oluşturmamasını sağlamak, kabloda kullanılacak malzemenin doğru seçimi ile sağlanabilir.

Yaşanan yangınlarda, kolayca alev alan ve etrafa zehirli gazlar yayan kablolar şüphesiz ki büyük kayıplara yol açmaktadır. Yanma kimyasal bir reaksiyondur. Bu reaksiyon sonucu yanan malzemelerin yapısında bulunan ve karbon içeren halojenler, insan sağlığını etkileyecek zararlı ve zehirli gazlara dönüşürken alevi ileterek yangının büyümesine neden olurlar. Yaşanan yangınların büyük bir çoğunluğunda, tesisatta yangına dayanıklı olmayan kablolar kullanıldığı takdirde yangının giderek büyüdüğü, daha da önemlisi bu kabloların yanmasıyla birlikte ortaya zehirli gazların çıktığı görülmüştür. Yangın ihtimali olan alanlarda kullanılacak kablolarda, alev iletmeme özelliği, halojensiz olma özelliği, yangına dayanıklılık özelliği ve düşük duman yoğunluğu özellikleri aranır.

Bütün bu özellikler değerlendirildiğinde halojenden arındırılmış (halogen free) tipteki kabloların tesisatlarda kullanımı, can ve mal güvenliği için oldukça büyük bir öneme sahiptir.

 

 Halojenden Arındırılmış (Halogen Free) Kablolar

Halogen Free Flame Retardant (HFFR) halojenden arındırılmış, alev geciktirici özelliğe sahip kablolar, PVC kabloların yangın esnasında çıkarmış oldukları yoğun duman ve hidroklorik asit, karbonmonoksit, karbondioksit gibi zehirli gazları çıkarmazlar. Bu kablolar yapılarında, flor, klor, iyot, brom ya da astatin gibi zararlı bileşenler bulundurmadıkları için alev ile temas durumunda herhangi bir toksik gaz açığa çıkarmazlar. Buna bağlı olarak elektronik cihazlarda ve metal aksamlarda korozyon yani oksitlenmeye de sebebiyet vermezler. Alev geciktirici özelliklerinden dolayı alevlerin azalması ve sönmesi durumunda alev almış bu kablolar kendiliğinden söner ve yangını büyütmezler. Düşük duman yoğunluğu özelliği, tahliye sırasında kurtarma ekipleri ve yangın söndürme çalışanlarına kolaylık sağlar.

Halojenden Arındırılmış Kabloların Kullanım Alanları

►Hastaneler
►Okullar
►Alışveriş merkezleri
►Sinema ve tiyatro salonları
►Metro ve karayolu tünelleri
►Hava alanı terminal binaları
►Oteller
►Yüksek binalar
►Toplu konutlar
►Uçaklar
►Demiryolları

Alçak gerilim kablo konusunda sektöre öncülük eden bir çok kablo firması, yangın oluşma riski olan alanlarda kullanılacak kablolar için Firekab markalı ürünlere sahiptir ve bu ürünlerde kullanılan en önemli malzeme halojen içermeyen dış kılıf ve izolasyon plastiklerdir.

kablo firmaları tarafından üretilen Firekab ürünleri, insanların yoğun olarak bulunduğu veya değerli eşyaların olduğu akıllı veya yarı akıllı binalar, hastaneler, sinemalar, tiyatrolar, okullar, alışveriş merkezleri, havaalanları, fabrikalar gibi yerlerde yangın alarm sistemleri, yangın sırasında çalışması gereken cihazların kontrolü/beslemesi, acil aydınlatma, takip ve tahliye için gerekli cihaz ve donanımların çalışması ve uyarı sistemleri gibi fonksiyonu belirli bir süre sürdürmesi gereken sistemlerde kullanılırlar.

 

Alev İletmeyen Halojensiz Kabloların Testleri

Kabloların sorunsuz çalışması ve işlevlerini kontrol etmek için uluslararası standartlarda yangın testleri bulunmaktadır. Bu testler yangına dayanıklı kabloların üretiminden sonra kabloya uygulanır ve olası bir yangın anında kabloların davranışları gözlemlenir. Temel olarak uygulanan ilk test, IEC 60332-1 standardı ile uluslararası alanda uygulanan alev iletmeme testidir.

 

1. Tek kabloda Dikey Alev testi (IEC / EN 60332-1)

HFFR kablolarda kullanılan malzemeler zor alev alır, ateşin yayılması oldukça yavaştır ve alev kesildiğinde kendiliğinden söner. Bu test ile tek damarlı ve demet halindeki kabloların bu özellikleri kontrol edilir.

Test aşağıdaki gibi gerçekleştirilir:

600 mm uzunluğundaki test numunesi, ön tarafı açık metal bir hücreye dik olarak iki ucundan
sabitlenir. Alev uzunluğu 170-190 mm olan, gaz beki numunenin en altından 75 mm
yukarıya, 45 derecelik açı ile yerleştirilir. Test süresi kablo çapına bağlıdır. Alevin tamamının
sönmesinden sonra, kömürleşmiş bölüm, üst kıskacın alt kenarından en az 50 mm uzaklıkta ise test başarılıdır.

 

 2- Demet Kabloda Dikey Alev testi (IEC 60332-3-22 testi (CAT A) / IEC 60332-3-23 testi (CAT B) / IEC 60332-3-24 testi (CAT C)

Tek başına dururken kablonun alev karşısında tepkisinin ölçülmesine rağmen demet halinde bulunan kabloların aleve verecekleri tepkiler değişmektedir. Bu durumda IEC 60332-3 standardında belirlenmiş olan testler yapılır ve kablolar bu standardın içerdiği belli kategorilere ayrılır.

Test aşağıdaki gibi gerçekleştirilir:

Kablodaki metalik olmayan (yanıcı) kısmın litre/m cinsinden değerine bağlı olarak numune miktar tayin edilir. Her bir numune uzunluğu 3,5 m olup demet halinde döşenir. Kapalı bir odada (rüzgarın hızı 8 m/s’den küçük olmalıdır) hava akışı sağlanarak yanma gerçekleşir. Test süresi kategori C ve D için 20 dk, kategori AF/R, A ve B için 40 dakikadır. Yanma ve kılıfın zarar görme mesafesi max. 2.5 m olmalıdır. 1 metre genişliğinde, 2 metre derinliğinde,
4 metre yüksekliğindeki test odasının arka kısmına çelik merdiven sabitlenir. Test odasının tabanında 5000 lt/dk’lık bir hava akımı olmalıdır. Kablo numunelerinin boyu 3,5 metre olmalıdır ve aşağıdaki tabloya göre (kategori türüne göre) numune sayısı ve test süresi belirlenmelidir. Test numuneleri genişliği 300 mm geçmeyecek şekilde merdivene bağlanır. Odanın tabanından 600 mm yukarısında bir propan gaz beki olmalıdır. Test süresi bittikten 1 saat sonra alev hala sönmemiş ise söndürülerek test sonlandırılır. Deney numunesinde ölçülen en büyük kömürleşmiş kısım, alevin başlangıç noktasından ölçülerek 2,5 metreyi geçmemelidir.

 

3. Duman yoğunluğu testi (IEC 61034 -1/2/ VDE 0472 PART 816)

Yangın esnasında insanların dumandan boğulmamaları için duman yoğunluğu belirli bir seviyenin altında ve ışık geçirgenliği belli bir seviyenin üstünde olmalıdır. Bu test ile HFFR kabloların duman yoğunluğu kontrol edilir.

Test aşağıdaki gibi gerçekleştirilir:

Test odası 27 m3 hacmindedir. Bu odanın içinde yaklaşık 2,15 mm yüksekliğinde 100 W’lık halojen bir lamba (ışık kaynağı) ve aynı yükseklikte ışık kaynağının karşısında selenyum foto-elektrik hücresinden oluşur. Dumanın dağılımını sağlamak için bir vantilatör kullanılır. Kabloyu yakmak için ise bir tepsi içine alkol karışımı konur. Test numuneleri 1 metre uzunluğundadır. Numune sayısı kablo çapına göre belirlenir. Numuneler alkol tepsisine yatay olarak sabitlenip, vantilatör çalıştırılır ve alkol tutuşturularak test başlatılır. Duman yoğunluğu, gelen ışığın yoğunluğunu ölçen fotoelektrik hücresi ile belirlenir. Test, ateş kaynağı söndükten sonra 5 dakika boyunca ışık iletiminde bir düşme olmazsa veya test suresi 40 dakikayı geçerse test sonlandırılır. Işık iletimi %60’dan az olmamalıdır.

 4. Yanma sonucu çıkan halojen gaz miktarı tayini (IEC 60754-1, IEC 60754-2)

Yangın kablolarında kullanılan polimer malzemelerin yanma sırasında çıkardıkları halojen gaz miktarını ölçer. Halojen asit gazları, flor, klor, brom ya da iyot gibi elementler içerir.
HFFR kablolar zehirli ve aşındırıcı gazların açığa çıkmasına neden olmaz. Bu özellik, kapalı ortamlarda ölümle sonuçlanan olaylara, metalik yüzeylerin aşınmasına ve bozulmalarına sebep olmaz.

 

Yangın Oluşması sonucu tehlikeli olan 3 değer vardır. Bunlar;

Isı: Yangın başlangıcından itibaren yangın alanında sıcaklık hızlı bir şekilde yükselir. Kablonun işlevini sürdürebilmesi için yüksek sıcaklıklarda gerekli dayanıma sahip olması gerekmektedir.

Alev: Alevlerin dağılımı yangını büyük alanlara taşımaya sebebiyet verirken, insan biyolojisi için tehdit durumundadır. Dolayısıyla alevlerin taşınmaması ve sıçramaması kablolar açısından çok önemlidir.

Duman: Yeterli oksijen bulamamış, tamamlanmamış bir yanma olayında açığa çıkan gazların havada oluşturduğu bulut kütlesidir. Duman görüşü azaltmasının yanında, nefes almada güçlük ve içerdiği zararlı maddelerin boğucu etkisiyle yangın sırasında önlenmesi gereken bir olaydır. Halojensiz malzeme kullanımı, bu duman içinde bulunan sağlığa zararlı maddelerin azalmasını sağlar.
Halojensiz kablolar, yukarıdaki 3 önemli etkeni sınırlandırmak için aşağıda belirtilen alanlarda kullanılır:

►Yangın ihbar ve alarm sistemleri
►Acil durum aydınlatma sistemleri
►Acil anons sistemleri
►Yangın suyu sistemleri
►Yangın kaçış yolu aydınlatması
►Pozitif basınçlandırma fanları
►Duman ve ısı egzost fanları
►İtfaiye asansörleri
►Tahliye amaçlı asansörler.

 

Yorum Yok

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir