C130 kargo uçaklaları için Orman yangını söndürme kiti otomasyonu

Otomasyon, yangın söndürme kiti

C-130 Kargo uçakları için Orman yangını söndürme kiti otomasyonu

C-130 kargo uçakları için Türkiyede ilk defa yerli olarak üretilen Orman yangını söndürme kitinin yazılım ve elektronik otomasyonu firmamız tarafından yapılmıştır. Yer testleri Kayseri 2. hava ikmal bakım merkezi komutanlığında yapılmış olup, Aşağıdaki yerden çekilen fotoğraf ilk uçuş testimizi göstermektedir.

1998 yılında Hava Kuvvetleri Komutanlığı ile Orman Bakanlığı arasında orman yangınları ile mücadele için bir protokol imzalanmış ve nakliye görevinde kullanılan C-130B uçakları orman yangınlarının söndürülmesinde de kullanılmaya başlanmıştır. Nakliye uçağından yangın söndürme uçağına geçiş için gereken MAFFS (Modular Airbone Fire Fighting System) yangın söndürme kitlerinden bir adedi ABD’den satın alınmış, beş adet kit de yerel kabiliyetlerle 2. Hava Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı tarafından 2002 yılında üretilmeye başlamıştır. ilk 2 sistemin üretim aşamasında çalışılarak yazılım ve otomasyonu yapılmıştır. 

 

Sistemin teknik özellikleri 

Sistem 3 adet 4’er tonluk basınçlı tanktan oluşmaktadır. Her tank altındaki boru sistemi ile birbirine bağlıdır. Sistem C130 kargo uçağı içerisine yerleştirilmektedir. Orman yangını bölgesine yaklaşıldığında Kargo uçağı arka kapısı otomatik açılarak, sistem 2 adet nozulunu bu açıklığa otomatik olarak konumlandırır. Ekrandan, kullanlacak tank ve basınçları set edilir. Yangın üzerine gelindiğinde pilotla operatörün aynı anda Drop tuşuna basmasıyla tanklar içerisindeki reterdant denen yangın söndürücü madde yangının üzerine boşaltılır. Sistem 9sn de 12 ton reterdant boşaltabilmektedir. bunu 3 kademe halinde de yapabilmektedir. Tek kademede 1.5km uzunluğunda 50m genişliğinde bir alana reterdant dökerek bu alanda yangının yayılımının önüne geçilmiş olur. Gerekli durumlarda yangının direk üzerine de atılarak yangın söndürmede de kullanılabilmekdedir.

Sistemde Omron PLC ve Omron HMI kullanılmıştır. 

 

Not

Ana tasarım amacı yangın söndürme olmayan C-130’larda su boşaltma esnasında uçağın kanatlarına binen yükten dolayı zaman içinde kanatlarda burkulmalar ve büyük çatlaklar gözlemlenmiştir. 2006 yılında bir uçağın merkez kanat üst kapağında kopma meydana gelmiş, bu nedenle dünya uçuş emniyeti standartları gereği, yangın söndürme görevlerine planlanan tüm uçaklar benzer tehlikelerle karşılaşma ihtimali doğrultusunda incelemeye alınmış ve 4 adet C-130B uçağında gövde ile kanat bağlantı bölgesinde teknik arızalar tespit edilmiştir. Söz konusu teknik arızaların diğer ülke uçaklarında uçak kanadının kopmasına sebep olduğu bilimsel havacılık verileri dikkate alınarak muhtemel ölümcül uçak düşme olaylarının önüne geçebilmek maksadıyla yangın söndürme uçuşları da dahil tüm görevlerdeki C-130B uçuşları 2006 yılında durdurulmuştur. Arızalar giderildikten ve teknik bakımlar tamamlandıktan sonra uçaklar sadece nakliye hizmeti vermek üzere Hava Kuvvetlerindeki görevlerine geri dönmüştür.